در نشست تخصصی گروه میراث فرهنگی مركز پژوهش های مجلس مطرح شد
تخریب کنندگان آثار تاریخی در فضای مجازی فعال تر شده اند
به گزارش فاما کیش، در نشست تخصصی گروه میراث فرهنگی مرکز پژوهش های مجلس با تأکید بر ضرورت برخورد قاطع با تخریب کنندگان میراث فرهنگی، گفته شد: متاسفانه شاهد کارهای گسترده برخی افراد در فضای مجازی هستیم که آثار را تخریب می کنند و هیچ برخورد جدی با آنها صورت نمی گیرد. این مسئولیت مجلس است که قوانین لازم را دراین خصوص تصویب و اجرائی کند.
به گزارش فاما کیش به نقل از ایسنا، اولین نشست از سلسله نشست های تخصصی گروه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مرکز پژوهش های مجلس با محوریت «الزامات و ابعاد مسئولیت عمومی در قبال میراث فرهنگی» به مناسبت هفته میراث فرهنگی با حضور سعید شفیعا، معاون دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، سید مهدی ناظمی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر فلسفه هنر، سید احمد محیط طباطبایی، رییس کمیته ملی موزه های ایران (ایکوم) و پژوهشگر میراث فرهنگی و سید مهدی موسوی، استاد دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. در این جلسه که با هدف بررسی راهکارهای مردمی سازی صیانت از میراث برگزار گردید، مجموعه ای از گزارش ها و دیدگاه های تخصصی ارائه شد.
سعید شفیعا، معاون دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش های مجلس با اشاره به تجربه پژوهشی مرکز از سال ۱۴۰۰، اظهار نمود که در آن سال، مسئله ناکارآمدی مدیریت دولتی در عرصه صیانت از میراث به عنوان یک مسئله محوری شناسایی شد.
او اضافه کرد: بااینکه تنها ۳۴ هزار اثر ثبت شده داریم اما تخمین ما وجود حداقل یک میلیون اثر واجد ارزش است. تنها ۸ درصد این آثار دارای حریم مشخص اند و این، نشانگر یک بحران جدی در سیاستگذاری های فعلی است. تمرکز صرف بر ناکارآمدی دولت نمی تواند ما را به راهکار برساند، بلکه باید به سراغ تقویت نقش مردم رفت و مسئولیت اجتماعی را در جامعه نهادینه کرد.
او با اشاره به نمونه هایی از کنشگری موفق مردم در عرصه محیط زیست، اظهار داشت: در داستان انتقال خاک جزایر در نوروز یا یادگاری نویسی بر سی وسه پل، آن چه باید مورد توجه قرار گیرد، بُعد فرهنگی و اجتماعی رفتارهاست. اگر مردم احساس نکنند که این فضا به آنها متعلق می باشد، نظارت و حفاظت نیز شکل نمی گیرد. مرکز تحقیقات دو گزارش تهیه کرده است که یکی به بررسی مسئولیت عمومی و دیگری به تدوین بسته تقنینی مشارکت اجتماعی می پردازد.
سیداحمد محیط طباطبایی، رییس کمیته ملی موزه های ایران، سخنان خودرا با تأکید بر مفهوم «گفت وگو» شروع کرد و اظهار داشت: مجلس باید بستر گفت و گو و تفاهم باشد، نه فقط مکانی برای تصمیم گیری. مفهوم میراث فرهنگی تنها به بناها و آثار تاریخی محدود نمی گردد، بلکه شامل مراسم ها، فرهنگ، حافظه تاریخی و سبک زندگی مردم نیز هست.
او اضافه کرد: ما در ایران با یک حافظه تاریخی زنده روبه رو هستیم، حافظه ای که حاصل تعامل انسان و طبیعت در طول دست کم ده هزار سال است. مرزهای ایران، برخلاف خیلی از کشورها، مرزهای قراردادی نیستند، بلکه ریشه در جغرافیای طبیعی و فرهنگی دارند و این میراث فرهنگی، بستر ایجاد چنین هویتی است.
محیط طباطبایی با اشاره به تجربه های تاریخی در عرصه راه سازی، اظهار داشت: تصمیم گیری بدون درنظر گرفتن حافظه تاریخی، به فجایعی مانند مسدود شدن اتوبان قزوین-زنجان در زمستان منتهی می شود. ما باید از این تجربه ها درس بگیریم. در گذشته، ساخت مسیرها و قنات ها باتوجه به اقلیم و عقلانیت تاریخی انجام می شد اما حال با نگاه فقط فنی و لحظه ای، سرمایه ها را نابود می نماییم.
او اضافه کرد: تخریب سازه های سنتی مانند قنات های یزد، سبب شده است که بارندگی های ناگهانی خساراتی جدی به شهر وارد کنند. در گذشته، حتی در مصرف آب هم از حافظه تاریخی تبعیت می کردیم، حال اما چاه می زنیم، منابع را تمام می نماییم و با فرو نشست زمین و بحران های اجتماعی روبه رو می شویم.
رییس ایکوم ایران اظهار داشت: یکی از مهم ترین بحران ها، جدایی دین از میراث فرهنگی در نگاه عمومی است. زیارتگاه ها بخش مهمی از میراث ما هستند. تله سیژهایی که در این اماکن نصب شده، باورهای سنتی ما را زیر پا گذاشته و جایگاه قدسی این محل ها را مخدوش کرده است.
او به موضوع آموزش نیز پرداخت و اظهار داشت: ما به کتاب مستقل میراث فرهنگی نیازی نداریم، کافی است کتاب های فعلی را با نگاه ایرانی و میراث محور بازنویسی نماییم. اگر بجای موز، از انار و سیب در درس ها استفاده نمائیم یا بجای خیابان های بی هویت، از چهارراه ولی عصر یا چهارباغ نام ببریم، میراث در ذهن کودک شکل می گیرد.
در بخش دیگری از نشست، ناظمی، استاد فلسفه هنر، با بیانی فلسفی به مفهوم فرهنگ پرداخت و اظهار داشت: فرهنگ و انسان، رابطه ای ذاتی با هم دارند. انسان بدون فرهنگ وجود ندارد و هر جا فرهنگ تضعیف شود باید در انسان بودن آن جامعه تردید کرد. یکی از اشکالات اساسی در جوامع غیرغربی، کوشش برای مدرن شدن با تخریب گذشته است.
او اضافه کرد: برخلاف تصور رایج، غرب گذشته اش را تخریب نکرد، بلکه بوسیله گفت و گوی دیالکتیکی با آن، به هویت مدرن رسید. ما اما در بسیاری موارد، برای نو شدن، گذشته را کنار گذاشته ایم. دین، حافظه تاریخی جامعه است و یکی از راه های نجات میراث فرهنگی، بازخوانی و تقویت گفتار دینی پیرامون آنست.
ناظمی با اشاره به مثال های مذهبی اظهار داشت: خاطره های ازلی، مانند تابوت یا انگشتر سلیمان در دین ما معنایی مقدس دارند. اگر مردم بدانند که آثار تاریخی نیز حامل چنین مفاهیمی هستند، رفتارشان با آنها متفاوت خواهد شد. برای مردمی سازی حفاظت، باید با اقشار مذهبی، که بخش پیشران جامعه هستند، وارد گفت و گو شد و آنها را نسبت به میراث فرهنگی حساس کرد.
در ادامه، موسوی، استاد دانشگاه تربیت مدرس سخنان خودرا با استناد به حدیثی شروع کرد و اظهار داشت: «الناس أعداء ما جهلوا» (مردم با آن چه نمی شناسند، دشمنی می کنند). نسل جدید، حتی فارغ التحصیلان دانشگاهی نیز نسبت به میراث فرهنگی آگاهی ندارند و این، نتیجه ضعف آموزش رسمی در مدارس است. نداشتن شناخت سبب می شود افراد حس تعلق نسبت به آثار تاریخی نداشته باشند.
موسوی از خاطرات خود در پژوهشگاه میراث فرهنگی و انجمن دیرینه شناسی سخن گفت و با اشاره به اقدامات فعالانه خود در مدارس و فضای مجازی، خواهان برخورد قانونی قاطع با تخریب کنندگان میراث شد.
او اظهار داشت: متاسفانه شاهد کارهای گسترده برخی افراد در فضای مجازی هستیم که آثار را تخریب می کنند و هیچ برخورد جدی با آنها صورت نمی گیرد. این مسئولیت مجلس است که قوانین لازم را دراین خصوص تصویب و اجرائی کند.
در آخر نشست، شرکت کنندگان پیشنهادهایی برای تقویت مشارکت مردمی در صیانت از میراث ارائه دادند که همچون آنها می توان به احیای انجمن های محلی میراث، تدوین محتواهای آموزشی جدید، پیوند میان میراث و آموزش رسمی و تقویت قوانین بازدارنده اشاره نمود.
این جلسه، شروع مسیری برای بازاندیشی در سیاستگذاری های فرهنگی و تلاشی برای بازگرداندن مردم به جایگاه اصلی شان در صیانت از هویت تاریخی کشور بود.
منبع: فاما كیش
این مطلب فاما کیش را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب